วันนี้ (17 พ.ค.) เวลา 08.33 น. พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว และสมเด็จพระนางเจ้าฯ พระบรมราชินี เสด็จพระราชดำเนินโดยรถยนต์พระที่นั่งจากพระที่นั่งอัมพรสถาน พระราชวังดุสิต ไปยังพลับพลาท้องพิธีสนามหลวง ในการพระราชพิธีพืชมงคล จรดพระนังคัลแรกนาขวัญ พุทธศักราช 2566

ครั้นเสด็จพระราชดำเนินถึงมณฑลพิธี พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าโปรดกระหม่อมให้ นายประยูร อินสกุล ปลัดกระทรวงเกษตรและสหกรณ์ ซึ่งทำหน้าที่พระยาแรกนา ยาตราขบวนพร้อมด้วยเทพีคู่หาบทอง - เงิน ออกจากโรงพิธีพราหมณ์ เฝ้าทูลละอองธุลีพระบาท ถวายบังคม แล้วออกไปประกอบพิธีแรกนา เจ้าพนักงานจูงพระโค พอเพียง และพระยาแรกนาเจิมพระโคก่อนจะไถดะไปโดยรี 3 รอบ โดยขวาง 3 รอบ หว่านธัญพืช โหรหลวงลั่นฆ้องชัย แล้วไถกลบอีก 3 รอบ

การนี้ พระยาแรกนาหยิบเสี่ยงทายผ้านุ่ง 5 คืบพยากรณ์ว่า น้ำสำหรับปีนี้จะมีปริมาณพอดี ข้าวกล้าในนาจะได้ผลบริบูรณ์ และผลาหารมังสาหารจะอุดมสมบูรณ์ดีและเสี่ยงทายพระโคกินเลี้ยง ซึ่งพระโคกินหญ้าและกินเหล้าพยากรณ์ว่า น้ำท่าจะบริบูรณ์พอควร พร้อมด้วยธัญญาหาร ผลาหารภักษาหารมังสาหารจะอุดมสมบูรณ์ดี และการคมนาคมสะดวกยิ่งขึ้น การค้าขายกับต่างประเทศดีขึ้น ทำให้เศรษฐกิจเจริญรุ่งเรือง

ต่อจากนั้นรองปลัดกระทรวงเกษตรและสหกรณ์ กราบบังคมทูลเบิกชาวนาผู้ชนะการประกวดผลผลิตและเกษตรกรดีเด่น เข้าเฝ้า ฯ รับพระราชทานรางวัล เสร็จแล้วยาตราขบวนพระยาแรกนา เข้าเฝ้า ฯ ถวายบังคมแล้วขึ้นนรถยนต์หลวงไปรอเฝ้า ฯ ที่แปลงนาสาธิต สวนจิตรลดา

พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว ทรงรับการถวายความเคารพของผู้มาเฝ้า ฯเสด็จ ฯ ไปประทับรถยนต์บริเวณแปลงนาสาธิต สวนจิตรลดา พระราชวังดุสิต

พระยาแรกนา เข้าเฝ้า ฯ ถวายบังคม แล้วออกไปประกอบพิธีแรกนาพร้อมด้วยเทพีคู่หาบทอง - เงิน

เสร็จแล้ว พระยาแรกนา เข้าเฝ้า ฯ ถวายบังคม เมื่อเสร็จพิธีแล้วเสด็จออกจากพลับพลาพิธี ไปประทับรถยนต์พระที่นั่งเสด็จพระราชดำเนินกลับพระที่นั่งอัมพรสถาน พระราชวังดุสิต

พระราชพิธีจรดพระนังคัลแรกนาขวัญในสมัยโบราณ คงจะเป็นพิธีที่มีความมุ่งหมายเพื่อบำรุงขวัญและเตือนเกษตรกรให้ปลูกพืชผลโดยเฉพาะการทำนา เพราะข้าวเป็นธัญญาหารหลักสำคัญยิ่งในการดำรงชีวิต พระมหากษัตริย์หรือประมุขของประเทศจึงเป็นผู้นำลงมือไถนาและหว่านพืชพันธุ์ธัญญาหารเป็นตัวอย่าง เพื่อเตือนราษฎรว่าถึงเวลาทำการเพาะปลูกแล้ว

ต่อมา เมื่อพระมหากษัตริย์หรือประมุขของประเทศมีพระราชภารกิจอื่น จึงโปรดแต่งตั้งข้าราชการชั้นผู้ใหญ่ คือ เสนาบดีกระทรวงเกษตราธิการ ให้ไปปฏิบัติหน้าที่แทนพระองค์ เรียกว่า พระยาแรกนา ทำหน้าที่ไถนาและหว่านธัญพืช พระมเหสีหรือพระชายาที่เคยร่วมไถนาหว่าน ก็เปลี่ยนเป็นท้าวนางในราชสำนัก ออกไปทำหน้าที่หาบกระบุงพันธุ์พืชช่วยพระยาแรกนา เรียกว่า เทพี

พระราชพิธีจรดพระนังคัลแรกนาขวัญ มีชนหลายเชื้อชาติที่ปฏิบัติสืบทอดกันมายาวนาน ได้แก่ อินเดีย จีน และกัมพูชา สำหรับประเทศไทยนั้น มีพระราชพิธีจรดพระนังคัลแรกนาขวัญ มาตั้งแต่สมัยกรุงสุโขทัยและได้ปฏิบัติสืบต่อมาในสมัยกรุงศรีอยุธยาจนถึงสมัยรัตนโกสินทร์